De animo om kennis en ervaring te delen én om inspiratie te vragen, is groot binnen het netwerk Samen Buurten in Flevoland. Zo groot dat er op 16 september, tijdens het derde, jaarlijkse Communityfeest voor bewoners, community builders, experts, onderzoekers en beleidsmakers in het sociale domein, een ‘open space’ in het programma werd ingericht. Hier kregen vele grote en kleine vraagstukken tijd en ruimte om te oefenen, te ontwikkelen en te bespreken. Thema van de dag: Hoe houd je het vuurtje brandend?
Eerste vraag van dagvoorzitter Annemieke van Esschoten, projectmanager Langdurige Zorg voor Zilveren Kruis Zorgkantoor, tijdens de feestelijke opening was: “Hoe ontstaat een vuurtje?” Hans van Steenis, initiatiefneemster van, en woordvoerster voor voorzorgcirkels, verwoorde het tijdens een panelgesprek als volgt: “Ik las het boek van Henk Geene over voorzorgcirkels en voelde dat er een vonkje in mij oversloeg. Dit vonkje werd een ‘lopend’ vuurtje toen ze buurtgenoot Rob Brugge tegenkwam en zij samen contacten legden in hun buurt op zoek naar mensen die een voorzorgcirkel wilden vormen.
Eerste paal
Die voorzorgcirkel kwam er en dat niet alleen. In Hans’ en Robs buurt zijn intussen, naast de voorzorgcirkel, allerlei hobby- en interesseclubjes ontstaan. Ook aanwezig tijdens dit gesprek was Jeanet van der Korput, onderzoeker Inclusie voor Hogeschool Windesheim. Zij analyseert voor het project Samen Buurten onder meer de effecten van twee praktijkcases: de voorzorgcirkel van Hans en Rob en die van wooncoöperatie ‘Binnenhaven’ in Almere. Een project dat wel weer wat vuur kan gebruiken, aldus de woordvoerders Hans van Bragt en Marjan Heidstra. Acht jaar na de lancering van het burgerinitiatief voor deze wooncoöperatie, wachten Marjan en Hans, samen met zo’n honderd toekomstige bewoners, op een keer-op-keer vooruitgeschoven raadsbesluit. “Ons vuur gaat weer branden als de eerste paal in de grond gaat”, zegt Marjan overtuigd.
Stadmakers
Een vurig en ook inspirerend pleidooi voor gemeenschapsvorming hield stadmaker Teun Gautier. Hij richtte samen met Floor Ziegler de StadmakersCooperatie op waarin stadmakers uit Nederland zich verbinden, meer zichtbaarheid krijgen en bottom up gekoppeld worden aan grote en kleine vraagstukken van opdrachtgevers uit de systeemwerelden.
Samen publiceerden ze het boek ‘Een wereld van gemeenschappen’ waarin ze indrukwekkende verhalen vertellen van burgerinitiatieven die ze tegenkomen tijdens een letterlijke wandeling door Nederland. Teun noemt de winstgevende energiecoöperatie in het Friese Garyp dat ‘een geldverslindend overheidsprogramma’, zowel in financiële termen als in bereik, ruimschoots voorbijstreeft en zelfs ver achter zich laat.
Teun rekent vertegenwoordigers van de systeemwereld regelmatig voor wat burgerinitiatieven opleveren; niet alleen in geld, ook in sociale waarden. De creativiteit lijkt onbegrensd. Zo vertelt hij hoe het min of meer verlaten Noorderpark in Amsterdam in eerste instantie mislukte, maar na de juiste aanpak: wandelen met de hond en met iedereen praten - tot en met de alcoholverslaafde hangouderen -. Het resultaat is bijna te mooi om waar te zijn: het park leeft, voor iedereen, tot en met de honden die paradeerden op een hondenmodeshow. De alcoholisten kregen een bankje bij het Parkpaviljoen en vinden er als wederdienst voor het ‘beschermen’ van het pand, ‘s avonds een biertje in de koelkast.
Systeemwereld
Op dit feest vallen leef- en systeemwereld samen met de komst van maar liefst twee wethouders uit Lelystad. Annemieke stelt naamgenoot Annemieke Messelink-Dijkstra voor. Zij is wethouder Welzijn, Vitaliteit en Gezondheid en is er met collega-wethouder Inclusie, Sjaak Kruis. Annemieke Messelink-Dijkstra toont het publiek haar dagelijkse ‘inspiratiebron’; een stenen bijenkorf. Dit beeld herinnert haar op ieder moment aan de belangrijke les die ze leerde uit het boek Het Bijeffect: ‘Bemoei je niet te veel met het (bijen)volk’. Een extra stimulans daarvoor vindt ze in de vele burgerinitiatieven die ze al heeft leren kennen. “Wij praten dan wel over het ‘voorveld’, maar beter spreken we over het ‘hoofdveld’. Hier gebeurt het”.
Open Space
En dan, de open space. In drie rondes van 25 minuten is er op drie verdiepingen van het Agora theater in Lelystad een Flevoland-route te volgen, om vergelijkbaar met de wandeling van Teun Gautier en Floor Ziegler, allerlei initiatieven te ontdekken langs tafels en podia, ieder symbolisch aangeduid met een plaatsnaam uit de regio. Zo laat participatie-adviseur Mark Verhijde bezoekers in twee- of drietallen al wandelend over het grote-zaalpodium nadenken over de vragen: Hoe houd jij het vuurtje brandend en hoe betrek je mensen die we anders niet zien?” Na afloop mag ieder ‘zo hard mogelijk’ vertellen waardoor hij of zij is geïnspireerd. Het effect van deze vorm: Al wandelend kom je beter tot je gevoel.
Verderop aan tafel Urk, doen onderzoekers van Windesheim verslag van hun effectmetingen. En op dezelfde etage vertellen ‘Meebouwers’ aan tafel Emmeloord over ‘cheques van vertrouwen’. Tijdens de derde ronde houdt Kanteldenker Marcel Kolder een korte workshop over het effect van taal. Hij onderscheidt op basis van persoonlijke ervaringen van de leefwereld van zijn meervoudig gehandicapte dochter Mayim met de systeemwereld, een aantal verschuil-, verzwijg- en verdwijnwoorden. Hij oefent ze met zijn publiek. Wat gebeurt er als je ze anders formuleert? Hoe anders klinkt het bijvoorbeeld als je zegt: “Deze familie heeft het zwaar”, in plaats van ”Het netwerk functioneert niet optimaal?”
Sleutel
Muzikaal Reisgenoot Maarten van Veen, sluit het feest af met een samenvattend lied. We zingen allemaal het refrein mee: “Geef bewoners de sleutel, zet ze achter het stuur. Ze kijken niet naar wat er mist, maar naar wat er al is.”